Autizmi, pa shifra zyrtare në Shqipëri. Një studim evropian shpresa të reja për barin e parë nga përdorimi i qelizave staminale

Ka sëmundje që pavarësisht progreseve shkencore mbeten ende një mister i madh. I tillë është autizmi, çrregullim neuropsikik për të cilin nuk njihet ende shkaku dhe nuk ekzistojnë trajtime farmakologjike apo kura përfundimtare. Në vendin tonë nuk ka ende një studim të qartë për numrin e të prekurve, por mendohet se 1% e fëmijëve janë të prekur nga kjo sëmundje. Ende sot shteti nuk mbulon asnjë trajtim të tyre dhe situatën e pranoi vetë ministri Beqaj, gjatë aktivitetit të organizuar më 2 prill, në Ditën Botërore të Autizmit. Megjithatë ai shtoi se për vitin e ardhshëm "kemi gati një plan pune do të kemi marrë përsipër si kujdes shëndetësor, të financojmë një pjesë të shërbimit të specializuar që nevojitet. Sigurisht, nga ana tjetër do vazhdojmë të rrisim punën tonë, të rrisim kapacitetet e mjekëve të përgjithshëm dhe pediatërve për ta zbuluar në një stad sa më të hershëm".

Dr. Ariel Como, shef i Shërbimit të Psikiatrisë për fëmijët thotë se numri i fëmijëve me autizëm vjen duke u rritur: "Jashtë vëmendjes është zakonisht pjesa e fëmijëve që janë ndërkohë në shkollë dhe që veçohen edhe pse nuk duket që të jenë në variantin e autizimit klasik dhe që kanë nevojë për një numër kolosal njerëzish nëse do të duhej të bënin mësuesin mbështetës. Nuk është çështje vetëm e spitalit, poliklinikës, specialistëve që janë përfshirë drejtpërdrejt, është problem i gjithë shoqërisë".

Trajtimi i autizmit përfshin disa ushtrime të veçanta që ndikojnë në mënyrën e sjelljes për t'u mësuar fëmijëve aftësitë sociale, komunikimin dhe se si t'i vijnë në ndihmë vetes. Terapia po ashtu mund të përfshijë edhe barna për të mjekuar problemet si depresioni ose sjelljet obsesive-kompulsive. Por sigurisht, mungesa e një trajtimi specifik për këtë çrregullim mbetet problemi thelbësor. Një risi e rëndësishme në këtë drejtim është zbulimi më i fundit i shkencëtarëve nga Instituti Evropian i Onkologjisë (IEO), i cili mund të hapë rrugën për zhvillimin e barnave molekulare për kurimin e formave specifike të autizmit dhe në përgjithësi të sëmundjeve që prekin neuro-psikikën e njeriut. Puna e tyre e publikuar në revistën "Nature Gentics" tregon se si ndryshimi i numrit të çifteve brenda qelizave të një grupi gjenesh në kromozomin 7 mund të modifikojë menjëherë kaskadën e aktivizimit dhe çaktivizimit të mijëra gjeneve përgjegjëse për zhvillimin e trurit, që asociojnë çrregullimet mendore dhe autizmin me anomali të organeve të tjera. "Çfarë bëmë ne? Morëm qelizat nga copëza të vogla lëkure të pacientëve me sëmundjen gjenetike dhe nga këto prodhuam qeliza staminale pluri-potente, të cilat mund të transformohen në të gjitha indet e trupit, edhe në neurone. Për herë të parë morëm in vitro modele qelizore të pacientëve me deficitin gjenetik që shkakton sëmundjen. Kjo do të na lejojë jo vetëm të studiojmë sëmundjet, por edhe të fillojmë një sërë screening me përbërës të rinj kimikë, me shpresën që një ditë të mund të ndërhyjmë te mekanizmat që i shkaktojnë këto sëmundje". Sigurisht do të duhen shumë vite derisa të arrihet në qasje farmakologjike përfundimtare për autizmin, por shpresa është e madhe./ Përgatiti: Dorina Gjuzi