jan102023
Celiakia rrit rrezikun për psoriazë
Njerëzit që vuajnë nga sëmundja e celiakisë janë më të rrezikuar për të zhvilluar psoriazë, ndërkohë që në anën tjetër nuk ekziston asnjë provë që vërteton se psoriaza rrit rrezikun për zhvillimin e sëmundjes së celiakisë. Në këtë përfundim ka arritur një studim i publikuar në Scientific Reports dhe i koordinuar nga Lin Li dhe kolegët në Chengdu Second People's Hospital, në Kinë.
Lidhja e mundshme midis dy sëmundjeve autoimune
Psoriaza është një sëmundje kronike e ndërmjetësuar nga imuniteti dhe gjenetike që prek rreth 125 milionë njerëz në mbarë botën dhe prek kryesisht lëkurën ose kyçet, ose të dyja. Megjithëse mekanizmi patologjik i psoriazës është kompleks dhe ende nuk është kuptuar mirë, mendohet se psoriaza ndikon në çrregullimin e komponentëve të lindur dhe adaptues të sistemit imunitar.
Sëmundja e celiakisë është gjithashtu me origjinë autoimune dhe karakterizohet nga profile specifike serologjike dhe histologjike, të shkaktuara nga konsumimi i glutenit te njerëzit me predispozicion gjenetik.
Lidhja midis këtyre dy sëmundjeve ka qenë objekt i disa studimeve vëzhguese, të cilët kanë prodhuar rezultate kontradiktore. Midis tyre, një metaanalizë zbuloi se pacientët me psoriazë kishin 2.16 herë më shumë mundësi të kishin një diagnozë të sëmundjes së celiakisë dhe pacientët me celiaki kishin 1.8 herë më shumë mundësi të kishin gjithashtu psoriazë, megjithëse studimet vëzhguese janë të kufizuara nga prania e faktorëve ngatërrues.
Si celiakia ashtu edhe psoriaza janë sëmundje imune të ndërmjetësuara nga qelizat T. Përveç kësaj, pacientët me celiaki kanë dëmtuar funksionin e barrierës së zorrëve, kështu që citokinat pro-inflamatore dhe qelizat T të aktivizuara mund të hyjnë në qarkullimin e gjakut, duke rritur praninë e tyre në dermë dhe epidermë, të cilat mund të çojnë në zhvillimin e psoriazës.
Rezultatet e studimit gjenetik dhe implikimet për pacientët
Për të kapërcyer faktorët ngatërrues të prodhuar nga studimet vëzhguese, ekipi kreu një analizë Mendeliane nga studimet asociacionit të gjenomit (GWAS) mbi popullatën evropiane, për të vlerësuar variacionin e gjeneve ndërmjet individëve. Analizat treguan se një dyfishim i rrezikut gjenetik të sëmundjes së celiakisë rrit rrezikun për psoriazë, me një OR prej 1.232 (95% CI 1.061 - 1.432).
Në anën tjetër, psoriaza e përcaktuar gjenetikisht nuk lidhet me rrezikun për sëmundjen e celiakisë, me një OR prej 1.0 (95% CI 0.965 - 1.037). Sipas autorëve, dietat pa gluten të pacientëve me celiaki mund të jenë përgjegjëse për rritjen e rrezikut të psoriazës te pacientët me sëmundjen e celiakisë pasi kjo dietë mund të shkaktojë mangësi të disa vitaminave, si D dhe B12, dhe lëndëve ushqyese, si mungesë të hekurit, kalciumit dhe folatit, të cilat mund të çojnë në zhvillimin e psoriazës.
Për më tepër, një dietë pa gluten mund të shkaktojë një rritje të acideve yndyrore të hidrogjenizuara dhe të ngopura. "Acidet yndyrore të ngopura mund të sensibilizojnë qelizat mieloide për të rritur përgjigjen inflamatore në përgjigje të stimujve proinflamatorë, të cilët nga ana tjetër rrisin aktivizimin e keratinociteve dhe çojnë në përkeqësim të psoriazës", shkruajnë autorët, sipas të cilëve, profesionistët e kujdesit shëndetësor duhet të jenë të vetëdijshëm që ekziston kjo lidhje dhe të jetë vigjilent ndaj manifestimeve të lëkurës te pacientët me sëmundjen e celiakisë.
Sabina Mastrangelo
Burimi:
Li L. et al., Mendelian randomization study of the genetic interaction between psoriasis and celiac disease. Sci Rep (2022) - doi: 10.1038/s.41598-022-25217-y