jan142021
Hekuri. Nevojitet vëmendje maksimale ndaj simptomave të mungesës. Ja, cilat janë...
Mungesa e hekurit është një nga mungesat më të përhapura në botë dhe nuk duhet të neglizhohet kurrë, pasi mund të ketë pasoja të rënda, veçanërisht në prani të sëmundjeve kronike. Edhe nëse është e përkohshme, ajo nuk është një "e keqe më e vogël", ose efekt i një jete ndonjëherë pak të çrregullt. Në fakt, kjo mungesë mund të krijojë një sërë pasojash të rënda për trupin tonë. Simptomat mund të jenë të ndryshme, por ndër ato kryesore, janë ndjenja e lodhjes ose rraskapitjes, për shkak të sasisë së ulët të oksigjenit që qarkullon në gjak dhe që duhet të konsiderohet një kambanë alarmi.
Sinjale për të mos u nënvlerësuar
Mungesa nutricionale e hekurit, një nga mangësitë më të përhapura në botë, nëse nuk trajtohet mund të shkaktojë anemi nga mungesa e hekurit (sideropeni) e karakterizuar nga vlera të hemoglobinës nën 120 g/L dhe prodhim të ulët qelizave të kuqe të gjakut (dhe si rrjedhojë, nga një sasi më e ulët e oksigjenit që qarkullon në gjak). Vlerësohet se 1 në 3 njerëz në botë vuajnë nga mungesa e hekurit (1). Në vendet e industrializuara, 2-4% e popullsisë vuan nga anemia sideropenike. Në veçanti, preken gratë në moshë riprodhuese dhe gratë shtatzëna, së bashku me fëmijët deri në 5 vjeç, për shkak të shtimit së nevojave për rritjen. Është e rëndësishme të jesh në gjendje të njohësh simptomat e mungesës të cilat, përveç lodhjes, zakonisht përfshijnë dhimbje koke, frymëmarrje të shkurtra, zbehje, thonj dhe flokë të brishtë, ndjeshmëri ndaj infeksioneve, nervozizëm, përqendrim të dobët. Ato lindin pavarësisht nga mosha, por siç u përmend, në disa faza të jetës dhe për disa kategori njerëzish mund të shprehen më shumë, pikërisht sepse janë të lidhura me gjendje fiziologjike që modifikojnë kërkesat normale të trupit për hekur, të nevojshme për të ruajtur funksionet thelbësore: prodhimi i qelizave të kuqe të gjakut, funksionimi i zemrës dhe trurit, forcimi i sistemit imunitar.
Mungesa e hekurit dhe sëmundjet kronike
Mungesa e hekurit dhe anemia mund të përkeqësojnë gjithashtu rrjedhën e sëmundjeve kronike. Deficiti farmaceutik prek deri në 50% të pacientëve me sëmundje kronike të veshkave (faza 2-5) dhe afërsisht 70% të pacientëve që fillojnë trajtimin e dializës (2). Edhe 50% e pacientëve me insuficiencë kardiake (2) mund të kenë një formë të mungesës së hekurit, me ose pa anemi. Në këtë rast, përfshihet prodhimi i energjisë muskulore, e cila lidhet drejtpërdrejt me simptomat dhe mund të rrezikojë mbijetesën e pacientit.
"Diagnoza e saktë dhe menaxhimi i duhur i mungesës së hekurit janë thelbësore", shpjegon Fabrizio Oliva (Cardio Center DeGasperis, Spitali Niguarda). "Studimet shkencore kanë theksuar në fakt se duke korrigjuar deficitin farmaceutik mund të përmirësohet metabolizmi energjetik dhe aftësia funksionale e pacientit, duke ndihmuar në reduktimin e konsiderueshëm të shtrimeve në spital për insuficiencë kardiake". Jo vetëm zemra, por edhe veshkat. Mungesa e hekurit është e pranishme në deri në 60% të pacientëve që vuajnë nga sëmundje kronike të veshkave.
"Mund të përkeqësojë gjendjen e anemisë, duke e bërë trajtimin me eritropoetinë më pak të efektshëm, ose madje edhe t'i paraprijë kësaj", shpjegon Pietro Manuel Ferraro, profesor i asociuar i Nefrologjisë (Universiteti Katolik "Sacro Cuore" në Romë). Në përgjithësi, mungesa e hekurit dhe anemia mund të kenë ndikim të rëndësishëm në cilësinë e jetës dhe në prani të sëmundjeve kronike, edhe në mbijetesën e njerëzve të sëmurë. Simptomat duhet të njihen nga specialistët dhe të trajtohen në mënyrën e duhur nëse është një mungesë nutricionale e përkohshme, ose pasojë e gjendjeve të tjera dhe vetëm aty ku indikohet se është bërë plotësimi i duhur i hekurit.
Francesca De Vecchi
Burimet:
1 Camaschella C. 2015. Iron‐deficiency anemia. N. Engl. J. Med. 372:1832-1843
2 Cappellini MD et al. Iron deficiency across chronic inflammatory conditions: International expert opinion on definition, diagnosis, and management. Am J Hematol. 2017 Oct;92(10):1068-1078.