shk252021
Terapia farmakologjike ad hoc, falë testeve gjenetike
Rreth katër milionë pacientë në Britani mund të kishin përfitime, nëse do t'i nënshtroheshin testimit gjenetik përpara se të merrnin një recetë barnash, sipas një studimi që përfshin Universitetin e Anglisë Lindore në Britani, Universitetin Leiden në Holandë dhe ndërmarrjen Boots UK, publikuar në "British Journal of Clinical Pharmacology".
"Ne e dimë se mbi 95% e popullsisë mbart një shënjues gjenetik që parashikon një përgjigje atipike ndaj të paktën një medikamenti dhe donim të shihnim se si testet farmakogjenetike, të kryera para përshkrimit të barnave, mund të kishin përfitime për pacientët", shpjegon Essra Youssef, nga Universiteti i Anglisë Lindore, emri i parë i studimit.
Studiuesit shqyrtuan nëntë nga këta shënjues gjenetikë, që kanë të bëjnë me 56 barna të shpërndara shpesh nga farmacitë e komunitetit në Britani, përfshirë opioide të dobëta, barnat kundër depresionit, antibiotikët dhe frenuesit e pompës protonike. Në shumicën e rasteve, kryerja e testit është mjaft e thjeshtë. Në fakt, është e mjaftueshme të mblidhet një mostër me tampon në brendësi të faqes dhe të analizohet ADN-ja për gjenet e lidhura me barnat. Bazuar në rezultatet e testeve individuale farmakogjenetike, pacientët mund të marrin një dozë fillestare më të lartë ose më të ulët se normalja, ose të monitorohen më nga afër gjatë fazave të hershme të trajtimit. Shërbimi i bazuar në këto teste tashmë është në aktivitet të plotë në Holandë, ku mjekët e përgjithshëm dhe farmacistët e trajnuar posaçërisht, mund të kryejnë analiza të tilla para përshkrimit dhe të përdorin rezultatet për të ofruar këshilla mbi barnat dhe dozat më të sigurta e më efektive, duke u ofruar pacientëve rezultate më të mira.
Ekspertët zbuluan se nëse ky depistim do të zbatohej për të gjitha recetat e reja, një në 11 raste (9.1%) do të kishte një ndryshim të barit ose dozës dhe kjo do të prekte më shumë se pesë milionë artikuj të shpërndarë, duke prekur çdo vit afërsisht katër milionë pacientë në Britani. "Një përzgjedhje më e saktë e barnave, bazuar në informacionin gjenetik të një pacienti, mund të rezultojë në më pak efekte anësore dhe rezultate më të mira trajtimi", thonë autorët. Nga kjo do të përfitonte jo vetëm pacienti, por edhe sistemi kombëtar shëndetësor, pasi pacientët do të duhet të kthehen më rrallë te mjeku i familjes për të ndryshuar mjekimin e tyre dhe do të pakësohen vizitat në spital për shkak të efekteve anësore të barnave. Përveç kësaj, ndërsa kostoja e këtij testi vazhdon të bjerë, ka të ngjarë që një teknologji e tillë t'i shtojë një vlerë të mirë sistemit shëndetësor.
Sipas studiuesve, punimi tregon përfitimet që mund të arrihen duke nisur një program kombëtar depistimi si pjesë e planeve për të përfshirë farmakogjenomikën në praktikën klinike deri në vitin 2025 dhe se ky test mund të jepet në mënyrë efektive nga farmacistët e komunitetit. "Ne besojmë fuqimisht se farmacia mund të luajë një rol kryesor në mbështetjen e qasjes dhe përdorimit të farmakogjenomisë", përfundojnë ekspertët.
British Journal of Clinical Pharmacology 2021. Doi: 10.1111/bcp.14704
http://doi.org/10.1111/bcp.14704