qer252024
Pluhurat sahariane dhe i nxehti. Rreziqet në shëndet
Anticikloni afrikan ka shkaktuar rritje të pluhurit saharian në atmosferë, me një qiell të turbullt dhe sipërfaqe plot pluhur. Kryesisht, është pothuajse mungesa e plotë e precipitimeve ajo që nuk i lejon grimcat e pluhurit të bien në tokë, duke bërë qiellin të bardhë apo të verdhë në disa zona. Kjo rritje e pluhurave është e dukshme edhe nga imazhet satelitore. Ekspertët thonë se këto ngjarje mund të lidhen me ndryshimet në qarkullimin atmosferik për shkak të ngrohjes globale.
Rreziqet në shëndet
Shoqata Italiane e Mjekësisë Mjedisore (SIMA) shprehet se vala e pluhurit mund të përkeqësojë cilësinë e ajrit, duke shtuar rreziqet në shëndetin e miliona individëve.
Presidenti i SIMA, Alessandro Miani, shpjegoi se këto pluhura nuk janë kryesisht rërë, por grimca të imta të një diametri mesatar prej 20 mikronësh. Ato mund të arrijnë lartësinë e 10.000 metrave dhe të udhëtojnë për mijëra kilometra.
Vlerësohet se çdo vit ngrihen afro 180 milionë tonelata të këtyre pluhurave, që i bashkohen niveleve ekzistuese të PM2.5 dhe PM10 në atmosferë, me pasoja të mundshme të mëdha në shëndetin publik. Individët më të prekshëm janë fëmijët, të moshuarit, individët kardiopatikë dhe ata me sëmundje respiratore, si astma. Miani theksoi se pluhurat mund të bartin edhe metale të rënda dhe t'u bashkohen ndotësve atmosferikë, duke shtuar rrezikun për sëmundje respiratore dhe duke përkeqësuar gjendjet shëndetësore ekzistente.
Pluhurat sahariane përbëjnë rrezik të veçantë për fëmijët, sistemet respiratore dhe imunitare të të cilëve janë ende në zhvillim, si edhe pasi priren të kalojnë më shumë kohë jashtë. Sipas një studimi të kryer në vitin 2015, u evidentua se fëmijët e ekspozuar ndaj pluhurave sahariane ishin 20% më të rrezikuar për zhvillim të sëmundjeve respiratore, krahasuar me ata që nuk ishin të ekspozuar. Të rriturit me sëmundje respiratore paraekzistuese janë gjithashtu të rrezikuar, pasi pluhurat mund të përkeqësojnë gjendjen e tyre shëndetësore.
Rritja e intensitetit dhe frekuencës së valëve të pluhurit afrikan gjatë viteve të fundit ka ngjallur shqetësim te ekspertët, të cilët theksojnë rëndësinë e monitorimit të vazhdueshëm të atmosferës, për të kuptuar evoluimin e cilësisë së ajrit në lidhje me këto periudha.
Karakteristikat e pluhurit afrikan
Pluhuri afrikan është në ngjyrë të kuqe për shkak të pranisë së mineraleve që përmbajnë hekur, si hematiti, magnetiti dhe magemiti. Këto okside hekuri e bëjnë pluhurin magnetik, të aftë për t'u tërhequr nga kalamitet dhe i japin atij ngjyrën e tij karakteristike të kuqe. Pluhuri që transportohet nga era përmban një përzierje grimcash të ngritura nga sipërfaqja e tokës, të cilat përzihen me ndotjen atmosferike me origjinë antropike dhe zhvendosen drejt veri-perëndimit.