maj172022
Pijet energjike. Të mbahet nën vëzhgim konsumi dhe të mos tejkalohen dozat
Pijet energjike, të promovuara si përforcuese të energjisë fizike dhe mendore, konsumohen gjerësisht, veçanërisht nga të rinjtë. Në Shtetet e Bashkuara, ato janë të preferuarat e të rinjve nga mosha 18 deri në 34 vjeç dhe e gati një të tretës së adoleshentëve midis moshës 12 dhe 17 vjeç, që i pinë rregullisht. Në vitin 2013, me kërkesë të disa vendeve evropiane, Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore (EFSA) publikoi studimin e parë të madh mbi konsumimin e këtyre pijeve nga grupet e popullsisë, duke vlerësuar gjithashtu ekspozimin akut dhe kronik ndaj disa përbërësve aktivë që ato përmbajnë, kryesisht kafeinë, taurinë dhe D-glucurono-y-lakton. Sipas të dhënave, grupmosha më e prirur për të konsumuar pije "energjike" ishte ajo e adoleshentëve, që përbënte 68% të numrit të përgjithshëm të të anketuarve; doli gjithashtu se, nëse konsumohen nga fëmijët midis 7 dhe 10 vjeç, ato përfaqësojnë rreth 43% të ekspozimit të tyre të përgjithshëm ndaj kafeinës.
Kafeina, taurina, laktoni: dozimet e pranuara nga EFSA
Përbërësit kryesorë karakterizues të këtyre produkteve kanë të përbashkët një efekt stimulues: kafeina vepron në sistemin nervor qendror dhe ndihmon në rritjen e vigjilencës dhe përqendrimit; taurina është një aminoacid i prodhuar në mënyrë të natyrshme nga trupi i njeriut, që luan një rol në funksionet kardiovaskulare, të sistemit nervor qendror dhe të muskujve skeletorë, ndërsa D-glucurono-y-laktoni është një kimikat i prodhuar në mënyrë natyrale nga trupi i njeriut, përbërës strukturor i indeve lidhëse. Sipas EFSA-s, dozat individuale të kafeinës deri në 3 mg për kg peshë trupore, ose rreth 200 mg, nuk janë shqetësuese për shëndetin e të rriturve. Konsumi i zakonshëm deri në 5.7 mg për kg peshë trupore nuk është shqetësues për të rriturit e shëndetshëm. Fëmijët dhe adoleshentët në përgjithësi nuk duhet të kalojnë më shumë se 3 mg kafeinë për kg peshë trupore në ditë. Një studim i vitit 2019, i kërkuar nga Instituti Federal Gjerman për Vlerësimin e Rrezikut (BfR) analizoi rrezikun e konsumit - të shpeshtë te të rinjtë - të pijeve energjike të pastra ose të përziera me pije alkoolike dhe efektet e tyre në sistemin kardiovaskular në varësi të dozës.
Sipas rezultateve, konsumi akut dhe i moderuar i pijeve energjike me të njëjtat nivele të marrjes së kafeinës, të konsideruara si jo shqetësuese nga EFSA, nuk shkakton efekte të padëshiruara te të rinjtë e shëndetshëm. Konsumi i moderuar, thotë BfR-ja, nuk do të përbënte rrezik për këto subjekte. Për doza më të mëdha se një litër, mund të ndodhin efekte të padëshiruara mesatare deri në të rënda, si: palpitacione, gulçim, dridhje të pakontrolluara të muskujve, nauze të rënda, ankth, nervozizëm dhe ndryshime në elektrokardiogramë.
Konsumimi i tepërt dhe efektet kardiovaskulare
Një linjë tjetër studimi ka të bëjë me lidhjen mes konsumimit të këtyre pijeve dhe rezultateve fatale të lidhura me sistemin kardiovaskular, të cilat përfshijnë aritmitë atriale dhe ventrikulare, infarktet e miokardit, kardiomiopatitë dhe vdekjen e papritur kardiake. Një kombinim i sasive të mëdha të kafeinës, taurinës, sheqernave dhe vitaminave B mund të kontribuojë në këto rezultate duke shtuar rrahjet e zemrës, presionin e gjakut dhe kontraktueshmërinë e zemrës, si dhe duke zgjatur segmentin QT të frekuencës kardiake (QTc). Sidoqoftë, është e nevojshme të merret më shumë informacion në lidhje me efektet, veçanërisht duke marrë parasysh formulimet e ndryshme në treg dhe efektet sinergjike të përbërësve (përbërës të tjerë shpesh të pranishëm janë guarana, yerba mate dhe xhinko biloba). Në çdo rast, për njerëzit me sëmundje kardiake duhen dhënë rekomandime të veçanta për kufijtë e konsumit, thuhet në dy shqyrtime të fundit mbi rreziqet që lidhen me konsumimin e disa pijeve dhe shëndetin e zemrës.
Leximi i etiketës është thelbësor
Sipas sondazhit të fundit nga Osservatorio Immagino 2021 (të dhënat GS1 dhe Nielsens) tregu i pijeve energjike është ende një ndër tregjet në rritje dhe do t'i përgjigjet vëmendjes dhe pëlqyeshmërisë së madhe ndaj produkteve me sheqer të ulët ose pa sheqer të shtuar dhe me kalori të ulëta. Duhet thënë se, sipas legjislacionit evropian që përcakton rregullat për etiketimin, të cilat janë të zbatueshme në të gjitha shtetet anëtare, informacioni për konsumatorin duhet të përfshijë disa mesazhe kyçe shëndetësore - në lidhje me përmbajtjen e lartë të kafeinës, faktin që nuk janë pije të rekomanduara për fëmijët ose gratë shtatzëna ose në laktacion - pasuar nga treguesi i sasisë së kafeinës për 100 ml. Megjithatë, ka ende produkte nën vëzhgim për të cilat leximi i etiketës dhe edukimi për konsumimin e duhur si pjesë e një diete të ekuilibruar janë thelbësore.
Francesca De Vecchi
Tecnologe alimentare
Front. Cardiovasc. Med. 2021 8:679105. https://doi.org/10.3389/fcvm.2021.679105
Rev Cardiovasc Med. 2022 4;23(3):83. https://doi.org/10.31083/j.rcm2303083
BfR Opinion No. 018/2019 of 27 May 2019 https://www.bfr.bund.de/cm/349/children-and-adolescents-excessive-consumption-of-energy-drinks-health-risk-for-cardiovascular-system.pdf
Efsa "Gathering consumption data on specific consumer groups of energy drinks". Supporting Publications 2013:EN-394 https://www.efsa.europa.eu/en/publications